To όνομα τους είναι συνυφασμένο με την υπεροχή, την επαγγελματική επιτυχία, τη διαμόρφωση μιας λαμπερής εικόνας, ενός στάτους που ακτινοβολεί τη δύναμη, το χρήμα και τους υψηλούς στόχους.
Πολλοί τους θεωρούν πρότυπα πετυχημένων ανθρώπων την ώρα που άλλοι κάνουν λόγο για καταπιεσμένες και καθ' όλα δυστυχισμένες προσωπικότητες. Ο λόγος για τα περίφημα golden boys των μεγάλων εκείνων τραπεζών και επενδυτικών οίκων που θέτουν το χρήμα και τη δόξα προτεραιότητα ζωής. Οι “λύκοι” των αγορών ήρθαν στην επιφάνεια το 2008 όταν ξέσπασε η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, ενώ σταδιακά έγιναν ο ορισμός της επαγγελματικής επιτυχίας και των τεράστιων μπόνους που απολαμβάνουν για την επιτυχία τους. Αναμφίβολα, με την πρώτη ματιά η ζωή τους είναι αξιοζήλευτη, καθώς “γεύονται” πλήθος αγαθών που δεν είναι προσβάσιμα στον υπόλοιπο κόσμο. Ποια είναι η αλήθεια που κρύβεται πίσω από τις υπέρλαμπρες μάσκες τους; Όπως αποδεικνύεται, όσοι μιλούν για μια πλασματική ευτυχία δεν πέφτουν και πολύ έξω.
Η μία αυτοκτονία... μετά την άλλη
Ανησυχητικό είναι το κλίμα παγκοσμίως μετά τη δημοσιοποίηση της είδησης σχετικά με τις αυτοκτονίες τραπεζικών στελεχών στο Λονδίνο. Οι Δικαστικές Αρχές της Βρετανίας είναι έτοιμες να παρέμβουν εξαιτίας του μπαράζ αυτοκτονιών από στελέχη του χρηματοοικονομικού τομέα, ενώ το γεγονός θέτει ποικίλα ερωτηματικά για την ψυχική υγεία και τα επίπεδα άγχους στη συγκεκριμένη βιομηχανία. Η δικαστική έρευνα ξεκίνησε με αφορμή δύο πρόσφατες αυτοκτονίες: Του 58χρονου συνταξιούχου- πρώην στελέχους- της Deutsche Bank, William Broeksmit, που βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του στο Λονδίνο τον Ιανουάριο, και του 39χρονου αντιπροέδρου του τεχνολογικού τομέα της JPMorgan Chase, Gabriel Magee, o οποίος πήδηξε στο κενό από τον 33ο όροφο των κεντρικών γραφείων της τράπεζας στη βρετανική πρωτεύουσα. Toν Broeksmit εντόπισε η σύζυγος του κρεμασμένο στο σπίτι του στη δυτική πλευρά του Λονδίνου. Οι συνάδελφοι του μιλούν για ένα από τα σημαντικότερα μυαλά στο χώρο της διαχείρισης ρίσκου και κεφαλαίων.
Oι εν λόγω αυτοκτονίες ήταν οι τελευταίες που σημειώθηκαν σε μια σειρά αντίστοιχων πράξεων που έλαβαν χώρα σε διάφορες χώρες ανά τον κόσμο. Ανάμεσα σε αυτές είναι και οι αυτοκτονίες στελέχους της JPMorgan στο Χονγκ Κονγκ, καθώς και του Mike Dueker επικεφαλής οικονομολόγου στο Russell Investment Management, στη Νέα Υόρκη. Χαρακτηριστική είναι η επισήμανση που κάνουν ειδικοί σχετικά με το θέμα. Όπως αναφέρουν, οι εργαζόμενοι, που αντιμετωπίζουν την επιθετική και απαιτητική σε όρους εργασίας πολιτική που επικρατεί στο χρηματοοικονομικό τομέα, μπορεί να κάνουν κακό στους εαυτούς τους. Το μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν “όσοι δεν έχουν φιλίες και κύκλους εκτός της εταιρείας”, επισημαίνει ο Stewart Black, καθηγητής παγκόσμιας ηγεσίας και στρατηγικής στο IMD, σχολή επιχειρήσεων στη Λωζάννη, στην Ελβετία.
Στη συνέχεια δε σχολιάζει πως πολλά στελέχη έχουν χωμένο το πρόσωπό τους μέσα, εργάζονται σκληρά και δεν έχουν καλλιεργήσει σχέσεις εκτός δουλειάς. Αυτοί οι διευρυμένοι κύκλοι, όμως, λειτουργούν ως βαλβίδες ασφαλείας. To σύνολο των τραπεζών έχει αρχίσει και συνειδητοποιεί τη σοβαρότητα της κατάστασης, εξηγεί ο πρόεδρος της Mental Health Alliance του Σίτι, Peter Rodgers από την άλλη. Ο ίδιος προσθέτει ότι όταν ιδρύθηκε η ομάδα στήριξης των εταιρειών του Σίτι, το πρόβλημα δεν είχε γίνει ακόμη αντιληπτό. Τώρα, έχουν 18 εταιρείες είναι εγγεγραμμένες στη Mental Health Alliance, συμπεριλαμβανομένης της Τράπεζας της Αγγλίας.
Oι Βρετανοί δικαστές αυτή την ώρα είναι έτοιμοι να ριχτούν στην έρευνα προκειμένου να καταλήξουν σχετικά με τα μυστηριώδη περιστατικά. Μάλιστα, την υπόθεση του θανάτου του δεύτερου άνδρα έχει αναλάβει η δικαστής Mary Hassell, η οποία είχε δηλώσει ότι οι πρακτικές της Bank of America Merrill Lynch στα γραφεία της στο Λονδίνο είχαν αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα για το θάνατο του 21χρονου ασκούμενου Moritz Erhardt από επιληπτική κρίση πριν από ένα χρόνο. Στις αρχές του έτους, η Βank of America αποφάσισε να δώσει ρεπό ορισμένα Σαββατοκύριακα στους junior bankers. Nα σημειωθεί στο μεταξύ πως από τις αρχές του 2014, έντεκα στο σύνολο εργαζόμενοι έχουν προβεί στην πράξη της αυτοκτονίας.
Η μέχρι στιγμής έρευνα των βρετανικών Αρχών για την αυτοκτονία του 58χρονου συνταξιούχου- πρώην στελέχους- της Deutsche Bank,William Broeksmit, δείχνει ότι ο αυτόχειρας είχε προϊδεάσει για την πράξη του μέσα από προειδοποιητικά σημειώματα τα οποία είχε αφήσει σε συγγενείς και φίλους. Ο αυτόχειρας συνταξιοδοτήθηκε από την τράπεζα τον Φεβρουάριο του 2013, αλλά σύμφωνα με ιατρικές αποδείξεις ήταν "πολύ ανήσυχος" από το περασμένο καλοκαίρι γιατί οι αρχές διερευνούσαν τομείς της τράπεζας, όπου είχε εργαστεί. Η τελευταία φορά που πήγε σε γιατρό ήταν το Δεκέμβριο του 2013, όπου τότε δεν παρατηρήθηκαν συμπεριφορές άγχους ή κατάθλιψης. Οι ειδικοί παρ'όλα αυτά που μελέτησαν τα σημειώματα παρατηρούν πως υπήρχε "ξεκάθαρα αυτοκτονική τάση".
JP Morgan: Ο θάνατος σου... η ζωή μου
Μόνο υπερβολικός δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ο εν λόγω ισχυρισμός. Η αλήθεια πολλές φορές τραντάζει συθέμελα τα μέχρι πρότινος δεδομένα και φέρνει στο φως τη σκληρή αλήθεια. Σίγουρα οι συγγενείς των νεαρών υπαλλήλων της JP Morgan που έχασαν με τον πιο σκληρό τρόπο τη ζωή τους, δεν θέλουν να ξέρουν πως ο θάνατος του δικού τους ανθρώπου θα γεμίσει λεφτά τα ταμεία της αμερικανικής τράπεζας. Το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο από όσο φαίνεται. Η JP Morgan δεν είναι η μόνη. Αντιθέτως, το σύνολο των μεγαλύτερων τραπεζών της Wall Street θα έχει πολλά κέρδη σε περίπτωση που οι υπάλληλοί τους χαθούν πρόωρα. Χαρακτηριστικό είναι πως στις τυπικές γνωστοποιήσεις της JP Morgan προς τις εποπτικές αρχές του χρηματοοικονομικού κλάδου φαίνεται ότι η τράπεζα έχει “ποντάρει” 10,4 δισ. δολάρια στο θάνατο των υπαλλήλων της, εκδίδοντας ασφαλιστήρια συμβόλαια, με τελικό δικαιούχο την ίδια. Από τα ίδια στοιχεία φαίνεται ότι οι τέσσερις μεγαλύτερες αμερικανικές τράπεζες, οι JP Morgan Chase, Bank of America, Wells Fargo και Citigroup, έχουν πληρώσει 53 δισ. δολάρια για αυτά τα ασφαλιστήρια συμβόλαια. Λαμβάνοντας υπ' όψη πως όλες μαζί έχουν 159.000 υπαλλήλους, δημοσιεύματα εκτιμούν ότι οι τράπεζες κερδίζουν τουλάχιστον 1 εκατ. δολάρια για κάθε υπάλληλό τους που πεθαίνει. Για το σύνολο των αμερικανικών τραπεζών, αυτά τα ασφαλιστήρια συμβόλαια υπολογίζεται ότι ξεπερνούν τα 500 δισ. δολάρια. Κι όλα αυτά τη στιγμή που ο τραπεζικός κλάδος δέχεται σοβαρό πλήγμα από το ντόμινο των αυτοκτονιών.
Η “εικονική” επιτυχία και ο θάνατος
H λίστα των golden boys που έβαλαν τέλος στη ζωή τους ανήμποροι να επωμιστούν το βαρύ φορτίο της εργασίας αλλά και τις ψυχοφθόρες συνθήκες εργασίας δεν έχει αρχή και τέλος. Το προηγούμενο καλοκαίρι τις δύσκολες ώρες που τώρα περνά το Λονδίνο βίωνε ο χρηματοπιστωτικός τομέας στην Ελβετία μετά το θάνατο δύο ακόμα golden boys, του 49χρονου Κάρστεν Σλότερ, διευθύνοντα συμβούλου του τηλεπικοινωνιακού ομίλου Swisscom, και του 53χρονου Πιερ Βοτιέ, οικονομικού διευθυντή της Zurich Insurance Group.
Ο Γερμανός Κάρστεν Σλότερ εντοπίστηκε νεκρός μέσα στο σπίτι του στο Φράιμπουργκ στην δυτική Ελβετία τον περασμένο Ιούλιο. Είχε αρχίσει την καριέρα του στην Mercedes-Benz, πριν να αλλάξει κατά τη διάρκεια της ζωής του κατεύθυνση και περάσει στο χώρο των τηλεπικοινωνιών το 1992 δουλεύοντας για την Debitel τόσο στη Γερμανία όσο και στη Γαλλία. Το 2000 πήγε να ζήσει στην Swisscom αναλαμβάνοντας καθήκοντα γενικού διευθυντή της εταιρείας.
Ο Πιέρ Βοτιέ από την άλλη, όντας οικονομικός διευθυντής (CFO) σε μια από τις μεγαλύτερες ασφαλιστικές εταιρείες στον κόσμο, τη Zurich Insurance Group, βρέθηκε και αυτός νεκρός μέσα στο σπίτι του ένα μήνα μετά τον Κάρστεν Σλότερ. Ο Βοτιέ ξεκίνησε την καριέρα του από την KPMG το 1982 . Εργάστηκε για δύο χρόνια στο γαλλικό υπουργείο Εξωτερικών και στη συνέχεια συνεργάστηκε με τη JPMorgan Chase & Co το 1985, όπου και παρέμεινε μέχρι τη «μετεγγραφή» του στη Zurich Insurance το 1996. Εκεί διορίστηκε στη θέση του CFO τον Σεπτέμβριο του 2011. Ο ίδιος ήταν κάτοχος δύο Master στα διεθνή οικονομικά από το Ecole des Hautes Etudes Commerciales και στο ιδιωτικό δίκαιο από το Πανεπιστήμιο της Σορβόνης στο Παρίσι.
Κατά την έρευνα τους οι Αρχές ανακάλυψαν πως η Zurich Insurance , στις αρχές του ίδιου μήνα που αυτοκτόνησε ο Βοτιέ, παρουσίασε μείωση στα καθαρά της έσοδα το δεύτερο τρίμηνο κατά 27% δηλαδή κατά 789 εκατομμύρια δολάρια. Έτσι πολλοί συνδύασαν το γεγονός της αυτοκτονίας με τα αυξημένα επίπεδα άγχους που πιθανόν ο Βοτιέ να υφίστατο στο χώρο εργασίας του. Η εταιρεία φυσικά απέρριψε κατηγορηματικά το εν λόγω σενάριο.
Το φαινόμενο σίγουρα δεν εκπλήσσει ενώ φέρνει στο μυαλό ανάλογα περιστατικά του παρελθόντος. Ας μην ξεχνάμε τις μαζικές αυτοκτονίες υψηλόβαθμων στελεχών της France Telecom. Μεταξύ 2008 και 2009, τριάντα πέντε εργαζόμενοι στην France Telecom, της δεύτερης μεγαλύτερης στον κόσμο εταιρείας τηλεπικοινωνιών αυτοκτόνησαν, με αποτέλεσμα ο πρώην επικεφαλής της, Didier Lombard να τεθεί και επισήμως υπό παρακολούθηση διότι υπήρχαν φήμες πως οι μαζικές αυτοκτονίες οφείλονταν στην υπερβολική πίεση που ασκούσε στους εργαζομένους του. Για την ακρίβεια υπήρχε ο ισχυρισμός πως ο Lombard προωθεί μια λεγόμενη «κουλτούρα της μιμητής αυτοκτονίας».
Η υπόθεση έφθασε στα δικαστήρια και ο Lombar αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση 100.000 ευρώ ενώ το 2010 παραιτήθηκε από τη θέση του στην εταιρεία. Ο ίδιος υποστήριξε πως η France Telecom δεν σχεδίασε ποτέ να βλάψει τους εργαζομένους της παρόλο που το 2010 μια κυβερνητική έκθεση σχετικά με τις αυτοκτονίες κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η εταιρεία είχε αγνοήσει τις συμβουλές γιατρών σχετικά με την επίδραση αυτών των πολιτικών στο ηθικό και την ψυχική υγεία των εργαζομένων της.
Ωστόσο η άνοδος του φαινομένου στους χώρους του χρηματοπιστωτικού τομέα έχει προκαλέσει έντονο προβληματισμό στους ισχυρούς του κλάδου. Όταν οι πρώτες αυτοκτονίες είδαν το φως της δημοσιότητας, ποικίλες τράπεζες όπως η Bank of America, η Goldman Sachs, η JP Morgan, και η Credit Suisse, έδωσαν εντολή στους αρχάριους ακόμα τραπεζίτες τους να αφιερώνουν λιγότερο χρόνο στην εργασία προσπαθώντας να αποτρέψουν άλλο ένα κύμα μαζικών αυτοκτονιών.
Για πολλούς όλη αυτή η κουλτούρα του finance που κυριαρχεί στον κόσμο των κολοσσιαίων επιχειρήσεων έχει άμεσο αντίκτυπο στην ζωή των εργαζομένων της οι οποίοι μπορεί να κερδίζουν χρήμα και δόξα, αλλά χάνουν το ήθος, την αξιοπρέπειά τους και πολλές φορές την ίδια τους τη ζωή. Ο θάνατος του Gabriel Magee, και του William Broeksmit, είναι μόνο δύο ακόμα περιπτώσεις αυτόχειρων που εργάζονταν σε μεγάλες πολυεθνικές τράπεζες και αποφάσισαν να βάλουν τέλος στη ζωή τους.
economist.gr
